American Biographical Institute,Inc موسسهای است انتفاعی - به معنی بسیار دقیق کلمه. یاد آوری میکنیم که Inc مخفف Incorporation است که یعنی نوعی شرکت تجاری. این موسسه از راه بسیار زیرکانهای پول در میآورد. آدمهایی را گیر میآورد و به آنها نامه مینویسد که «به شما تبریک میگوییم. موسسه ما، شما را به عنوان یکی از بزرگترین مغزهای قرن بیست و یکم انتخاب کرده است. این به خاطر دستاوردهای مهم شما است. ما کتابی با نام مغزهای بزرگ قرن بیست و یک چاپ میکنیم و با کمال خوشحالی میخواهیم زندگینامه شما را هم در این کتاب بیاوریم. فرصت را از دست ندهید. تا پیش از فلان تاریخ فرمهای پیوست را پر کنید و برای ما بفرستید.»
اما فرمها؛ یکی از این فرمها جای خالی تعدادی اسم است که شما میتوانید پر کنید و با این کار شما این عده را هم به عنوان مغزهای بزرگ قرن بیست و یکم نامزد میکنید تا این موسسه آنها را هم کشف کند. فرم دوم مربوط به خود شماست و در واقع زندگینامه علمی شما است که خودتان مینویسید: تاریخ تولد، مدارکی که گرفتهاید، کارهای مهمی که کردهاید، جایزههایی که گرفتهاید، و چیزهایی که خوب است در زندگینامه یک مغز بزرگ بیاید(مثلا این که فلسفه شخصی شما برای موفقیت چیست؟)
فرم را امضاء میکنید و میفرستید. موسسه آن را حروفچینی میکند و برای شما میفرستد تا اشتباههای احتمالی را تصحیح کنید. قرار است بعدا چاپ بشود. چاپ هم خواهد شد، و چه بهتر که ما یک جلد از این کتاب نفیس را به قیمت ناقابل ۴۰۰ دلار پیش خرید کنید. اما این هنوز تمام ماجرا نیست. شما میتوانید یک مدال نقرهای به قطر ۵ سانتیمتر را که مزین به نام مبارک شماست سفارش بدهید -مدالی که برای هیچ کس در حال و آینده شکی باقی نمیگذارد که شما یکی از برجستهترین مغزهای قرن بیست و یکم بودهاید- به قیمت ناقابل ۶۰۰ دلار! و یک گواهینامه بسیار خوش چاپ که روی آن نوشته شده: «ABI آقا یا خانم X را به عنوان یکی از برجستهترین مغزهای قرن بیست و یکم انتخاب کرده است. ایشان دستاوردهای مهمی در زمینه T دارد.» و واضح است که T را قبلا خودتان در فرم نوشتهاید! هزینه این هم ۳۰۰ دلار است. مجموع این پولها میشود ۱۳۰۰ دلار که اگر هر سه را بخواهید ۲۰۰ دلار تخفیف دارد. در این کتاب اگر ۱۰۰۰ صفحه باشد، دست کم نام ۲۰۰۰ نفر خواهد آمد. اگر هر نفر ۱۰۰۰ دلار داده باشد، میشود ۱۰۶×۲ دلار. این که جه کسری از این عدد سود خالص است چندان به ما مربوط نیست. آن چه ما باید از آن واهمه داشته باشیم این است که مبادا چند وقت دیگر متنی شبیه به متن زیر در مطبوعات ما چاپ شود:
«آقا یا خانم X از طرف موسسه معتبر زندگینامه نویسی آمریکا، ABI به عنوان یکی از برجستهترین مغزهای قرن بیست و یکم انتخاب شد. X که تحقیقات وسیعی در زمینه شکاف اتم و نسبت محیط به ضلع مربع دارد به خبرنگار ما گفت که متاسفانه بعضی از مقامات وزارت علوم، مانع تدریس نظریه او در دانشگاهها میشوند، آن هم تنها با این بهانه که X مدرک دانشگاهی ندارد. Y، مسئول روابط عمومی سازمان Z که X در آن مشغول به کار است، به خبرنگار ما گفت که شخصا تلفنی از پرفسور هاوکینگ پرسیده و ایشان درستی کشف X را با حرکت سر تایید کرده است. X در پاسخ به این سوال که مهمترین دستاورد او چیست به خبرنگار ما گفت: من ثابت کردهام ۲×۲ نمیشود ۴، بلکه ۹/۳ است. این تمام بنیاد فزیک و ریاضی را دگرگون میکند. وی اضافه کرد: در صورتی که بودجه کافی (در حدود ۱۰۰ هزار دلار) در اختیار داشته باشد، میتواندتمامی برق ایران را تا صد سال تأمین کند. اما کارتلهای نفتی که از این موضوع واهمه دارند، با سعی بر دیوانه جلوه دادن من مانع از این کار میشوند. مسئولان وزارت علوم و دانشگاهها نه تنها حمایتی از من نکردهاند، بلکه من مجبور شدهام هزینه شناساندن خودم به جهان را که حدود ۱۰۰۰ دلار بوده است از جیب خودم بپردازم، آن هم تنها به این دلیل که این کتاب به زعم آقایان در فهرست ISI نیست. سوالی که من دارم این است که آیا نمیشود این ۱۰۰۰ دلار را، که اسناد مثبته آن هم موجود است، از بودجه پژوهشی وزارت علوم داد؟ آیا ثبت کردن نام یک ایرانی در فهرست برجستهترین مغزهای قرن بیست و یکم به اندازه یک طرح پژوهشی هم ارزش ندارد؟ چرا فقط شعار حمایت از پژوهش میدهید و در عمل اینقدر سنگاندازی میکنید؟»
اگر چنین چیزی در مطبوعات دیدید، جدی نگیرید.
احمد شریعتی
فیزیکدان، استاد دانشگاه الزهرا
منبع: فصلنامه تخصصی فزیک؛ گاما - شماره ۶
در ادامه:
۱- همه این چیزها به خاطر حب نفس و حب مقام است.
۲- یک موسسه به خاطر درآمد عدهای را به عنوان مخ، معرفی میکند. چه ضمانتی هست اکثر این موسسههایی که در این زمینه و زمینههای مشابه (مثل حقوق بشر و علم و سیاست و غیره و ذلک) فعالیت دارند مثل همین موسسه برای منافع خودشان کار نکنند (حالا اقتصادی یا سیاسی)؟
و اما بعد:
از اینکه مدتی اوضاع وبلاگ به هم ریخته بود معذرت میخواهم.
در ضمن سعی کنید بیشتر نظرات سازنده بدهید تا ...
یا حق
سید علی ثاقب